انواع حسابهای دفترکل

1-حسابهای شخصی : که تاثیر عملیات بنگاه نسبت باشخاصیکه بنگاه با آنها معامله میکند از نقطه نظر بنگاه در آن ثبت میشود.

2-حسابهای حقیقی:اموال ودارائیهای متعلق به بنگاه رانشان میدهند,که انواع دارائیها از قبیل پول و کالا و اموال منقول وغیر منقول بنگاه در یک تاریخ معین چه بوده و وضع هریک چگونه است مانندحساب وجوه نقدواثاثه وتاسیسات و ماشین آلات.

3-حسا بهای اسمی : که هزینه هاوزیانها یا درآمدها و منافع موسسه در آن ثبت میشودمانند حساب دستمزد –اجاره محل –خرید –فروش –بهره وکارمزد و.... که از روی خلاصه و مانده این حسابها میتوان نتیجه عملیات بنگاه را دریکدوره عمل معین بدست آورد. حسابهای اسمی و حسابهای حقیقی را مجموعاٌ حسابهای غیر شخصی میگویند.                                               

اصطلاحات

§      دارائی:هرنوع مایملک را دارائی مینامند مانند زمین ؛ساختمان؛ماشین آلات ؛موجودیهای جنسی؛بدهی اشخاص به بنگاه(مطالبات) ؛پول نقد و موجودی نزد بانکها.

§      بدهی :مبلغی که بنگاه به اشخاص خارج (بغیر ازصاحبان بنگاه )مدیون است .

§      سود:عبارت از نفعی است که در نتیجه فروش کالا  ویا خدمات به بیش از بهای تمام شده عاید بنگاه میگردد.

§      زیان :عبارت از ضرری است که در نتیجه  فروختن کالا یا خدمات به قیمتی کمتر از بهای تمام شده یا در نتیجه فزونی هزینه ها بر درآمدها حاصل میشود.

ازتوضیحات داده شده چنین نتیجه میشود که دوقاعده زیر را که قواعداساسی حسابداری دوطرفه میباشند باید هموارهدرنظرداشت:درهرمعامله بایستی یک یا چند حساب بدهکار و یک یا چند حساب دیگربستانکارشود بطوریکه جمع اقلام بدهکاربا جمع اقلام بستانکار مربوط به یک معامله با یکدیگر مساوی باشند.

o    حسابی که انتفاعی میدهد بستانکار وحسابی که انتفاع میگیرد بدهکارمیشود.

1-هرشخصی که انتفاعی گرفته است.

در دفاتر بدهکار میکنیم :              2-هرجنس یا پول یا دارائی که وارد بنگاه میشود.

                                            3-هرگونه هزینه یا زیانی که که بنگاه متحمل شده است.

                                            1-هرشخصی که انتفاعی داده است. 

وبستانکار میکنیم:                      2-هرجنس یا پول یا دارائی که از بنگاه خارج شده است. 

                                             3-هرگونه درآمد یا سودی که عاید بنگاه شده است.

پس از ثبت دفتر کل طبق اصول گفته شده اقدام به تنظیم تراز آزمایشی مینمائیم .

ترازآزمایشی: منظورازتنظیم ترازآزمایشی اینستکه اطمینان حاصل کنیم که جنبه های دو گانه معاملات در دفترکل ثبت شده است.

ماهیت حسابها

 1-حسابهای شخصی:چون حساب هرشخص که انتفاع میگیرد بدهکار و هرکس که انتفاع میدهد بستانکار میشودپس هرگاه جمع اقلام بدهکار حساب شخصی بیش از جمع بستانکار آن باشد آن شخص بدهکار خواهد بود.بالعکس هرگاه جمع بستانکارحساب شخصی بیشتر باشد آن شخص بستانکار خواهد بود.طلب طلبکاران باید درطرف بستانکار و بدهی بدهکارن در طرف بدهکار تراز ثبت شود.  

 2-حسابهای حقیقی:چون هرجنس یا پول یا دارائی که وارد بنگاه میشود یعنی وارده های بنگاه را در حسابهای مربوطه بدهکار میکنیم وهرجنس یا پول یادارائی که از بنگاه خارج میشود یعنی صادره های بنگاه رابستانکار میکنیم و معمولا صادره های بنگاه از هرجنسی نمیتواند بیش از وارده های آن باشد پس مانده حسابهای حقیقی بایستی معمولا در طرف بدهکار تراز نوشته شوند.

 3-حسابهای اسمی :مانده حسابهای هزینه یا زیان بنگاه در طرف بدهکار تراز و مانده حسابهای دسته دوم که اقلام درآمد یاسود بنگاه راتشکیل میدهند در طرف بستانکارترازثبت میگردند .

حساب عملکرد:حساب عملکرد بمنظور تعین سودناویژه حاصله دریک دوره عملکرد تنظیم میشود.سود ناویژه عبارتست از مازاد حاصل فروش نسبت به قیمت تمام شده کالای فروش رفته قبل از منظور نمودن هزینه های فروش وتوزیع وهزینه های اداری بنگاه. قیمت تمام شده کالای فروش رفته عبارتست از بهای موجودی کالا درابتدای دوره عملکردبعلاوه بهای کالای خریداری شده درظرف دوره مزبور(که شامل کرایه وسایرهزینه های حمل کالا بانباریا محل بنگاه نیزخواهدبود)منهای ارزش کالای موجود در پایان دوره عملکرد(یعنی کالائی که تاپایان دوره مزبور به فروش نرفته)

o    کالای موجود در ابتدای دوره عملکردضمن اقلام دارائی در ابتدای دوره دربدهکارحساب موجودی کالا باقیمانده وخریدهای طی دوره عملکردنیز به بتدریج دربدهکار حساب خرید ثبت شده اند. در انتهای دوره عملکردمانده این حسابها بحساب عملکرد منتقل شده وحسابهای مزبوربسته میشوند باین معنی که حساب عملکردبدهکار وحساب موجودی کالاوحساب خرید کالابترتیب بستانکار میشوند.بنابر این کلیه اجناسیکه بنگاه در ظرف مدت عملکرد دریافت کرده است بحساب عملکردبدهکار میشود.و بهای کالای فروخته نشده در پایان دورهرا از حساب عملکرد کسر میکنیم تا فقط ارزش کالای فروخته شده باین حساب بدهکار شود.